همه چیز در رابطه با علوم سیاره ای
این علم را سیاره شناسی هم می گویند. بررسی علمی سیارات از جمله زمین، قمرها، و منظومه هایی چون سیستم سیاره ای خودمان و نحوه شکلگیری آنها جزئی از این علم به حساب می آیند. اجرامی که در این علم کاربردی مورد بررسی قرار می گیرند، از میکروشهابسنگ ها گرفته تا غول های گازی هستند. ترکیبات، دینامیک، ساختار، رابطه بین این اجرام و تاریخچه زندگی آنها. این حوزه از علم کاملاً بین رشته ایست و اساساً از نجوم و علوم زمین ریشه گرفته، ولی موضوعات متعددی در این مطالعات دخیل هستند از جمله اینها: نجوم سیاره (Planetary Astronomy)، زمین شناسی سیاره ای (Planetary geology) که اخیراً به دو رشته جدید تقسیم شده اند که نامی قدیمی را به یدک میکشند (ژئوشیمی و ژئوفیزیک)، علوم جو، اقیانوس شناسی، هیدرولوژی، علوم سیاره ای نظری، و سیارات فراخورشیدی. فیزیک فضا هم زمانی به کار می آید که اثرات خورشید بر اعضای منظومه شمسی را بخواهیم بررسی کنیم، این شاخه از علم را اخترزیست می نامیم (Astrobiology).
علوم فضا شامل بخشهای نظری و تجربی می شود. بخش تجربی و رصدی ترکیبی است از مأموریت های فضایی، با استفاده از روباتها که از زمین کنترل می شوند و آزمایشهای زمینی. بخش نظری شامل شبیه سازی ریاضیاتی و رایانه ای می شود. دانشمندان سیاره ای عموماً در بخش نجوم و فیزیک و علوم زمین در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی مشغول به کار هستند. همایشها و کنفرانسهای متعددی هم در طول سال و یا سالیانه در کشورهای مختلف برگزار می شود.
تاریخچه
شاید تاریخ اولین مطالعات سیاره ای به دوران یونان باستان برگردد که دموکریتوس دراین باره میگوید:
"جهان های منظم مرزی ندارند و اندازه های متفاوتی دارند، و در برخی نه ماه هست نه خورشید ولی در برخی دیگر هردو هستند مثل زمین. در آن دیگران اندازه ها بسی بزرگتر هستند. و فواصل بین این جهان ها باهم برابر نیست و اینجا و آنجا کمتر و بیشتر دارد. تعدادی در حال واپاشی و دیگرانی در حال رشد و اینجا سبب بودنشان است و جای دیگر گرفت دارند. اما در برخورد باهم نابود می شوند."
بسیار میگذرد و علوم سیاره ای از بررسی سیارات ناشناخته در نجوم شکل می گیرد. دراین زمان نجوم سیاره ای دقیقا با این نام از گالیله شروع می شود که چهار قمر مشتری و کوه های ماه و حلقه های را کشف می کند. مطالعات گالیله بر روی کوهستان های ماه در 1609 شروع آغاز مطالعات سیارات فرازمینی هم بود. "ماه یقیناً سطح صاف و سیقلی ندارد...درست مانند زمین."
پیشرفت هایی که در زمینه تلسکوپ سازی شده، میزان تفکیک و دقت در جزییات را بالا برده. تشخیص جزییات سطحی و جوی سیارات برایمان ممکن شده. ماه اولین بار و اولین جسم فرازمینی بوده که موشکافانه مورد بررسی قرار گرفته و همچنان این مطالعات ادامه دارد. پیشرفتهایی که در زمینه فناوری اتفاق افتاده به دانش زمین شناسی ماه (Lunar Geology) کمک کرده است.
منظومه شمسی اکنون نسبتا خوب و با جزییات مورد بررسی قرار گرفته و تاحدودی میدانیم و میتوانیم بفهمیم چگونه شکل گرفته و متحول شده است. بااین حال پرسش های بی پاسخ زیادی همدراین زمینه داریم. تعداد کشف ها در این زمینه بسیار زیاد است که بخش اصلی آن را مدیون فضاپیماهای تحقیقاتی هستیم.
نجوم سیاره ای
این شاخه از علم هم نظری است هم تجربی. محققین تجربی و رصدی اجرام کوچک منظومه شمسی را مورد بررسی قرار می دهند: هم با تلسکوپ، رادیویی و نورمرئی. بطوریکه مشخصه های این اجرام از جمله شکل، چرخش، مواد سطحی و شرایط اقلیمی و تاریخ تشکیل و تحول سیاره مورد بررسی قرار می گیرد.
در بخش نظری دینامیک مورد بررسی قرار می گیرد: کاربرد اصول مکانیک سماوی در منظومه شمسی و منظومه های سیاره ای.
زمین شناسی سیاره ای
یکی از شناخته شده ترین موضوعات زمین شناسی سیاره ایست که بیشتر بر روی ماه و سیاراتی چون ناهید و مریخ انجام شده است. بین اینها ماه اولین بار درست مانند زمین شناسی معمولی مورد بررسی قرار گرفت.
به ادامه ی مطلب بروید...
.gif)
