دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- «حروف اصلی» و «حروف زائد» را تشخیص دهید.
2- وزن کلمات را مشخّص کنید.
3- برخی از وزن های مهم را نام ببرید.
4- کلمات جدید را معنی کنید.
1-حروف اصلی و حروف زائد
در زبان عربی بعضی از کلمات به صورت های مختلف نوشته می شوند؛ مانند: عِلم ، مُعَلِّم ، عالِم ، تعلیم ، که اگر خوب دقّت کنید، متوجّه می شوید که همگی در سه حرف (ع ل م ) ثابت و مشترک اند. در عربی این حروف تغییر نیافته را »حروف اصلی« می نامند و اگر غیر از حروف اصلی ، حروف دیگری به آن ها اضافه شود، به آن ها «حروف زائد» اطلاق می شود.
دَخَل ، یَدْخُل ، داخِل ، مَدْخَل
تمام این کلمات در سه حرف اصلی (د خ ل ) مشترک اند.
2-وزن کلمات
در زبان عربی هر کلمه با یک وزن سنجیده می شود و وزن کلمه ها اصولاً براساس سه حرف اصلی (ف ع ل ) انجام می گیرد. یعنی برای تعیین وزن کلمه ها بهجای حروف اصلی کلمه ی موردنظر از حروف (ف ع ل ) استفاده می شود.
حرکت و سکون هر حرف عیناً در وزن آن نیز بهکار می رود.
ذَهَب : فَعَل
حَسَن : فَعَل
کاتِب: فاعِل
مَکتوب: مَفْعول
سه حرف «ف ع ل » در حقیقت ترازویی است که کلمه ها با آن وزن می شوند. در زبان عربی هر کدام از این حروف نامی دارند که عبارت اند از: 1- «ف »، «فاءالفعل»؛ 2ـ «ع »، «عینالفعل»؛ 3ـ «ل »، «لامالفعل»
نمونه ای از فاء الفعل
نمونه ای از لام الفعل
برخی از وزن های مهم
بعضی از وزن های مهم عبارت اند از:
فاعِل ← کاتِب
مَفْعول← مَعْلوم
فَعیل← نَصیر
أفْعَل ← أَحْسَن
فُعُول← وُصُول
فِعْل← سِحْر
3-کلمات جدید
کَیْفَ؟: چگونه
جَمیل: زیبا
إسْمُکَ: اسم تو
شَعْر: مو
نَظیف: پاکیزه
نَحْنُ: ما رِجْل: پا حَضَرَ: آماده کرد
أنا: من
یَد: دست
شَرِبَ: نوشید
حَالکَ: حال تو
اُذُن: گوش
فَتَحَ: باز کرد
عَیْن: چشم
پایان درس دوم