دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- فعل امر از صیغه ی مثنّای مذکّر و مؤنّث مخاطب  را بسازید.
2- فعل امر از صیغه ی جمع مذکّر و مؤنّث مخاطب  را بسازید.
3- کلمات جدید  را معنی کنید.

 یادآوری
در درس قبل با فعل امر آشنا شدید و دانستید که اگر از کسی یا کسانی بخواهید کاری را انجام دهند، باید از فعل امر استفاده نمایید. قبلاً متذکر شدیم که امسال فقط با 6 صیغه ی مخاطب سر و کار داریم . دو صیغه ی مفرد مذکر و مفرد مؤنث مخاطب را نیز یاد گرفتیم . حال با چهار صیغه ی دیگر فعل امر (مثنی ، جمع مذکر و جمع مؤنث ) آشنا می شویم و کاربرد هر یک را در جمله می آموزیم . 
 تذکر
فعل امر، صیغه ی مفرد مذکر مخاطب : از «تَجْعل » ←إجْعَل
فعل امر، صیغه ی مفرد مؤنث مخاطب : از «تجعلین » ←إجْعَلی 

روش ساخت فعل امر از صیغه ی مثنّای مذکّر و مؤنّث مخاطب
فعل امر مثنی مذکر و مؤنث مخاطب (از دو نفر بخواهیم کاری را انجام دهند.) این گونه ساخته می شود:
1ـ از فعل مضارع ساخته می شود.
2ـ حرف مضارعه (تـ) را حذف کرده به جای آن همزه «أ» قرار می دهیم .
3ـ اگر حرکت عین الفعل ، فتحه ( ـَـ ) یا کسره (ـِـ ) باشد، به همزه ی اوّل فعل ، حرکت کسره ( ـِـ ) داده می شود.
 
و اگر حرکت عین الفعل ضمه ( ـُـ ) باشد، به همزه ی اوّل ، حرکت ضمه ( ـُـ ) داده می شود.
مانند: تَکْتُبانِ← اُکْتُبانِ   /   تَخْرُجانِ← اُخْرُجانِ
4ـ آخر فعل را مجزوم می کنیم . یعنی اگر حرف آخر ضمه (ـُـ ) داشته باشد ، حرکت آن ساکن می شود و اگر «ن» داشته باشد ، آن را حذف می کنیم .
 
 نکته
مثنای مخاطب در فعل امر، مذکر و مؤنث آن در هر دو صیغه یکی است .

روش ساخت فعل امر از صیغه ی جمع مذکّر و مؤنّث مخاطب
برای ساخت امر جمع مذکر نیز مانند مثنی عمل می‏کنیم. امّا در جمع مذکر نون حذف شده و به جای آن «ا» قرار می گیرد. (البته حرف «الف» خوانده نمی شود و نقشی ندارد.)
مثال:
تَجْعَلونَ ← جْعَلونَ ← اِجْعَلونَ ← إجْعَلوا
 
کمی بیشتر از کتاب درسی

برای ساختن فعل امر، از صیغه ی جمع مؤنث ، نباید آخر آن را ساکن و یا «نون» آن را حذف کرد. تنها حرف مضارع را  حذف کرده به‏جای آن همزه قرار می دهیم .

 صرف فعل امر حاضر از «عَمَل ، یَعْمَل »
إِعْمَل                                                 إعْمَلا                                                 إِعْمَلوا
«عمل کن تو یک مرد»                      «عمل کنید شما دو مرد»                      «عمل کنید شما مردان »
إِعْمَلی                                             إِعْمَلا                                              إِعْمَلْنَ
«عمل کن تو یک زن»                       «عمل کنید شما دو زن »                        «عمل کنید شما زنان »
 
 
برای تسلّط بیش تر بر مطالب کتاب، می توانید کتاب زیر را مطالعه نمایید:
عربی سوم راهنمایی؛ تألیف: نیّره شکرچیان ؛ انتشارات مبتکران

کلمات جدید

اعضاء الجسم: اعضای بدن

أسْنان : دندان ها

فَمْ: دهان

وَجْه: صورت

عَیْن: چشم

شَعر: موی

جِبْهَة: پیشانی

رَأس: سر

اَنْف: بینی

أصابع: انگشتان

اَظافِر: ناخن ها

شَفَة: لب

خَدٌّ: گونه

ذَقَّنَ: چانه

جِلْد: پوست

جُفْن: پلک

حاجِب: ابرو

پایان درس پنجم عربی سوم راهنمایی


موسسه آموزشی فرهنگی محمد