حجم 80 کیلوبایت
حجم 80 کیلوبایت
دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- «جمله ی اسمیّه» را تعریف کنید.
2- «مبتدا» و «خبر» را در جمله تشخیص دهید.
3- «انواع خبر» را توضیح دهید.
4- کلمات جدید را معنی کنید.
جمله ی اسمیّه
به طور کلی در زبان عربی جمله بر دو نوع است : جمله ی فعلیّه ـ جمله ی اسمیّه
جمله ی اسمیّه : جمله ای است که با اسم شروع می شود. مانند: «اَلْمُعَلِّمون دَخَلوا فی الْمدرسةِ.»
تذکر
پایه و اساس جمله ی اسمیّه ، مبتدا و خبر است .
مبتدا و خبر
مبتدا: اسمی است مرفوع، که معمولاً در ابتدای جمله ی اسمیّه می آید و چیزی به آن نسبت داده می شود.
مانند: هذا قَلَم . رضا تلمیذٌ.
مبتدا مبتدا
خبر: به آن قسمت از جمله می گویند که معنی مبتدا را کامل می کند و درباره ی مبتدا، به عنوان گزاره خبر می دهد، یا می توان گفت: خبر آن کلمه یا کلمه هایی هستند که در جمله ی اسمیّه به مبتدا نسبت داده می شوند و همواره مرفوع اند؛ مانند:
هیَ مُعَلِّمةٌ. الصَّبْرُ مِفتاح الفَرَج .
خبر و مرفوع خبر و مرفوع
خبر ممکن است به صورت های مختلف زیر دیده شود:
1ـ یک کلمه باشد، یعنی خبر، مفرد باشد. مانند: علی عالِم .
خبر (مفرد)
2ـ خبر، جمله ی فعلیّه باشد. مانند: مُحمَّدٌ یَقُول الحق .
خبر (فعل)
3ـ خبر ممکن است جمله ی اسمیه باشد.
مانند: اَلْمؤمِن لسانُه صادق .
خبر (جمله ی اسمیه)
منظور از خبر «مفرد»، مفرد در برابر مثنی یا جمع نیست ، بلکه مفرد در برابر جمله است .
مانند: اَلْمُؤمنون صادقون .
خبر مفرد
اگر خبر، یک جمله باشد که از مبتدا و خبر تشکیل شده باشد، می گوییم خبر جمله ی اسمیّه است.
در زبان عربی ضمایر (هُوَ، اَنْت ، هی ، اَنَا و...)، اسم های اشاره (هذا، ذلک ، تلک ، هذه و...)، مصادر (ذهاب ، وُصُول و...) همگی جزو اسامی محسوب می شوند. بنابراین ، این کلمات اگر اوّل جمله قرار گیرند، مبتدا هستند.
یادآوری : «ال » و «تنوین »، هیچ گاه با هم نمی آیند. در ضمن اسم های اشخاص اگر مؤنث باشند، تنوین نمی گیرند.
مثل: فاطمةُ تَحْمِلُ الْمَحْفَظَةُ.
کلماتٌ جدید
در دانشگاه : فی الْجامِعَة
تکلیف : اَلْواجِب
کتابخانه : مَکْتَبَة
باشگاه ورزشی : نادی الرّیاضی
تیم ورزشی : فریق ریاضی
بازی مورد علاقه ات چیست؟ : مالُعْبَتُک ؟
بسکتبال : کُرَةَ السَّلَة
مُربی : مُدرِّب
بوفه ی مدرسه : مَقْصَف الْمَدْرسَةِ
داور : حَکَم
کارگاه : اَلْمَعْمَل
آزمایشگاه علوم (کارگاه علوم ) : مَعْمَل العُلوم
غذا خوری : اَلْمَطْعَم
در رستوران : فی المطْعَم
در بازار : فی السُّوق
خوار و بار فروش : اَلْبَقال
پارچه فروش : بائع الأقْمِشَةِ
عینک فروش : بائع النَّظّارات
پایان درس هفتم عربی سوم راهنمایی
دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- روش ساخت فعل نهی را توضیح دهید.
2- فعل نهی و فعل نفی را از هم تشخیص دهید.
3- کلمات جدید را معنی کنید.
فعل نهی
«فعل نهی»: یعنی فعلی که انجام ندادن کار (ترک فعل ) را از فاعل می خواهد؛ بهعبارت دیگر فعلی است که فاعل را از انجام کاری باز می دارد.
مثال:
لاتَکْتُب : «ننویس !»
لاتَکْسِلُوا : «تنبلی نکنید!»
چگونگی ساخت فعل نهی
1- از فعل مضارع ساخته می شود.
2- در ابتدای فعل مضارع ، «لا»ی نهی را اضافه می کنیم .
3- فعل مضارع را مجزوم می کنیم .
مجزومکردن یعنی «ضمه» آخِر فعل مضارع حذف شده ، بهجای آن ساکن ـْ می آید و در صیغه هایی که به «نون» ختم می شود آن را حذف میکنیم بهجز نون جمع مؤنث مخاطب که تغییری نمی کند. ضمناً در جمع مذکر «نون» حذف شده و بهجای آن «الف» قرار میدهیم.
مثال:
تَکسِل ← لاتَکسِل ← لاتَکسِل
تَکسِلانِ ← لاتَکسِلانِ ← لاتَکْسِلا
تَکسِلون ← لاتَکسِلونَ ← لاتَکسِلوا
تذکر
فعل نهی از فعل مضارع ساخته می شود:
1ـ «لا» بر سر فعل مضارع می آوریم .
2ـ فعل مضارع را مجزوم می کنیم .
کمی بیشتر از کتاب
در هنگام مجزومکردن ، نون جمع های مؤنث (ن ) هیچ گاه حذف نمی شود. فعل نهی هم مانند فعل امر، از تمامی صیغه ها ساخته می شود، اما امسال فقط با صیغه های مخاطب آشنا می شویم
کمی بیشتر از کتاب
هرگاه لای «نفی» بر سر فعل مضارع درآید، تغییری در فعل داده نمی شود، در حالیکه اگر لای «نهی» بر سر فعل مضارع بیاید، فعل مضارع را مجزوم می کند.
مثال
لای نفی : لاتَلْعَب . «بازی نمی کنی.»
لای نهی : لاتَلْعَب . «بازی نکن.»
کلمات جدید
واحِد : یک
اثْنان : دو
ثَلاثَة : سه
أَرْبَعَة : چهار
خَمْسة : پنج
سِتَّة : شش
سَبْعَة : هفت
ثَمانِیَة : هشت
تِسْعَة : نُه
عَشَرة : ده
اَلْأَوَّل : اوّل
الثّانی : دوم
الثّالِث : سوم
الرّابِع : چهارم
السّادِس: ششم
السّابِع : هفتم
الثّامِن : هشتم
التّاسِع : نهم
اَلْعاشِر : دهم
ذکر بعضی از لغات و اصطلاحات و جملات کاربردی در زبان عربی جهت مکالمه:
کیفَ حالک : حالت چطور است؟
هُناکَ : آن جا
شکْراً جَزیلاً : خیلی متشکرم
یَجِب: باید
اهلاً و سهلاً : خوش آمدی
إنْ شاءَ اللّه : اگر خدا بخواهد.
أرْجُوک : خواهش میکنم
انا اُحِبُّک : من دوستت دارم.
رَجاءً: لطفاً
یوم أَمْس : روز گذشته
عفواً : ببخشید
هذا صدیقی : این دوستم است. (مذکر)
هنا : اینجا
هذه صدیقتی : این دوستم است. (مؤنث)
حَسَناً، یَجِب أن أذْهَب: خوب، من باید بروم.
پایان درس ششم عربی سوم راهنمایی
دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- فعل امر از صیغه ی مثنّای مذکّر و مؤنّث مخاطب را بسازید.
2- فعل امر از صیغه ی جمع مذکّر و مؤنّث مخاطب را بسازید.
3- کلمات جدید را معنی کنید.
یادآوری
در درس قبل با فعل امر آشنا شدید و دانستید که اگر از کسی یا کسانی بخواهید کاری را انجام دهند، باید از فعل امر استفاده نمایید. قبلاً متذکر شدیم که امسال فقط با 6 صیغه ی مخاطب سر و کار داریم . دو صیغه ی مفرد مذکر و مفرد مؤنث مخاطب را نیز یاد گرفتیم . حال با چهار صیغه ی دیگر فعل امر (مثنی ، جمع مذکر و جمع مؤنث ) آشنا می شویم و کاربرد هر یک را در جمله می آموزیم .
تذکر
فعل امر، صیغه ی مفرد مذکر مخاطب : از «تَجْعل » ←إجْعَل
فعل امر، صیغه ی مفرد مؤنث مخاطب : از «تجعلین » ←إجْعَلی
روش ساخت فعل امر از صیغه ی مثنّای مذکّر و مؤنّث مخاطب
فعل امر مثنی مذکر و مؤنث مخاطب (از دو نفر بخواهیم کاری را انجام دهند.) این گونه ساخته می شود:
1ـ از فعل مضارع ساخته می شود.
2ـ حرف مضارعه (تـ) را حذف کرده به جای آن همزه «أ» قرار می دهیم .
3ـ اگر حرکت عین الفعل ، فتحه ( ـَـ ) یا کسره (ـِـ ) باشد، به همزه ی اوّل فعل ، حرکت کسره ( ـِـ ) داده می شود.
و اگر حرکت عین الفعل ضمه ( ـُـ ) باشد، به همزه ی اوّل ، حرکت ضمه ( ـُـ ) داده می شود.
مانند: تَکْتُبانِ← اُکْتُبانِ / تَخْرُجانِ← اُخْرُجانِ
4ـ آخر فعل را مجزوم می کنیم . یعنی اگر حرف آخر ضمه (ـُـ ) داشته باشد ، حرکت آن ساکن می شود و اگر «ن» داشته باشد ، آن را حذف می کنیم .
نکته
مثنای مخاطب در فعل امر، مذکر و مؤنث آن در هر دو صیغه یکی است .
روش ساخت فعل امر از صیغه ی جمع مذکّر و مؤنّث مخاطب
برای ساخت امر جمع مذکر نیز مانند مثنی عمل میکنیم. امّا در جمع مذکر نون حذف شده و به جای آن «ا» قرار می گیرد. (البته حرف «الف» خوانده نمی شود و نقشی ندارد.)
مثال:
تَجْعَلونَ ← جْعَلونَ ← اِجْعَلونَ ← إجْعَلوا
کمی بیشتر از کتاب درسی
برای ساختن فعل امر، از صیغه ی جمع مؤنث ، نباید آخر آن را ساکن و یا «نون» آن را حذف کرد. تنها حرف مضارع را حذف کرده بهجای آن همزه قرار می دهیم .
صرف فعل امر حاضر از «عَمَل ، یَعْمَل »
إِعْمَل إعْمَلا إِعْمَلوا
«عمل کن تو یک مرد» «عمل کنید شما دو مرد» «عمل کنید شما مردان »
إِعْمَلی إِعْمَلا إِعْمَلْنَ
«عمل کن تو یک زن» «عمل کنید شما دو زن » «عمل کنید شما زنان »
برای تسلّط بیش تر بر مطالب کتاب، می توانید کتاب زیر را مطالعه نمایید:
عربی سوم راهنمایی؛ تألیف: نیّره شکرچیان ؛ انتشارات مبتکران
کلمات جدید
اعضاء الجسم: اعضای بدن
أسْنان : دندان ها
فَمْ: دهان
وَجْه: صورت
عَیْن: چشم
شَعر: موی
جِبْهَة: پیشانی
رَأس: سر
اَنْف: بینی
أصابع: انگشتان
اَظافِر: ناخن ها
شَفَة: لب
خَدٌّ: گونه
ذَقَّنَ: چانه
جِلْد: پوست
جُفْن: پلک
حاجِب: ابرو
پایان درس پنجم عربی سوم راهنمایی
دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- روش ساخت فعل امر را توضیح دهید.
2- چهارده صیغه ی فعل امر حاضر را صرف کنید.
3- معادل عربی «رنگ ها» را بگویید.
فعل امر
مبحث این درس بسیار مهم و یادگیری درست آن ، ضروری است . لذا باید به نکات درس بیش تر توجه نمایید.
فعل امر: در این فعل از کسی یا کسانی می خواهیم که کاری را انجام دهند.
مانند: إذْهَب : «برو»، اُتْرُکْن : «ترککنید.»
روش ساخت فعل امر
برای ساختن فعل امر صیغه های مخاطب رعایت نکات زیر لازم است :
1ـ از فعل مضارع ساخته می شود.
2- ابتدا علامت مضارعه (ت ) را بر می داریم .
3- بهجای علامت مضارعه «همزه ـ أ» می گذاریم . اذْهَبُ
4- جهت خواندن همزه و حرکت گذاری آن ، با توجه به حرکت عین الفعل عمل می کنیم ؛ یعنی اگر عین الفعل ، فتحه (ـَـ) یا کسره (ـِـ) داشت ، حرکت همزه ، کسره (ـِـ) می شود.
5- امّا اگر عین الفعل ( ـُـ ) ضمه داشت، حرکت همزه نیز، ضمه (ـُـ) می گردد. .
6- در پایان ، آخِر فعل را مجزوم می کنیم ، یعنی اگر آخِر فعل ضمه (ـُـ) داشت ، آن را حذف کرده و بهجای آن ساکن (ـ ْـ) قرار می دهیم .
اگر در انتهای بعضی از فعل ها «ن » باشد، بهجای قرار گرفتن ساکن ، نون فعل ها حذف می شود.
مانند: تَکْتُبان← اُکْتُبا (بنویسید شما دو نفر)
تَکْتُبون ← اُکْتُبوا (بنویسید شما چند مرد)
تَکْتُبین ← اُکْتُبی (بنویس تو یک زن )
در جمع های مؤنث (غایب و مخاطب ) «ن» هیچ گاه حذف نمی شود. مثال : لِیَذْهَبْن (امر غایب ) إذْهَبْن (امر مخاطب )
روش ساخت فعل امر با «لام» یا امر غایب
برای صیغه های غایب و متکلم با اضافه نمودن حرف «لام» به ابتدای صیغه ها و ساکن کردن آخِر فعل ، فعل امر ساخته می شود.
مانند: لـ + اَذْهَب ← لأِذْهَب
لِِـ + یَغْفِرُ← لِیَغْفِرْ
صرف فعل امر از «خَرَج »
6 صیغه ی «غایب» 6 صیغه ی «مخاطب»
مفرد مثنی جمع مفرد مثنی جمع
مذکر لِیَخْرُج لِیَخْرُجا لِیَخْرُجوا مذکر اُخْرُج اُخْرُجا اُخْرُجوا
مؤنث لِتَخْرُج لِتَخْرُجا لِیَخْرُجْن مؤنث اُخْرُجی اُخْرُجا اُخْرُجْن
صیغه های متکلم
متکلم وحده متکلم مع الغیر
لِاَخْرُج لِنَخْرُج
تذکر
فراموش نکنیدکه شما امسال با فعل امر حاضر (مخاطب ) آشنا می شوید و نیازی به یادگیری فعل های امرغایب ندارید.
کلمات جدید
اَلْأَلوان: رنگ ها
فاتِح: روشن
مُلَوَّن: رنگارنگ
وَرْدِی: صورتی
أبْیَض: سفید
لَوْن: رنگ
بُرْتُقالی: نارنجی
غامِق: تیره
أَزْرَق: آبی
اَحْمَر: قرمز
اَسْوَد: سیاه
رَمَادِی : خاکستری
أخْضَر: سبز
أَصْفَر: زرد
پایان درس چهارم عربی سوم راهنمایی
دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- برخی از کلمات پرسشی را نام ببرید.
2- فعل ماضی را منفی کنید.
3- فعل مضارع منفی بسازید.
4- کلمات جدید را معنی کنید.
یادآوری
سال اول شما با برخی از کلمه های پرسشی آشنا شدید؛ مانند: «ما، هل ، مَن و أین »
کلمات پرسشی
اکنون با برخی دیگر از کلمه های پرسشی آشنا می شویم .
1- أ = هل: آیا
َأَنْت تلمیذٌ؟
آیا تو دانش آموزی؟
2- متی: کی
مَتی تَذْهَب ؟
چه وقت می روی؟
3- ماذا:چه چیز
ماذا تَکْتُب ؟
چه چیزی می نویسی؟
4- کَیْف : چگونه
کیف حالُک ؟
حالت چطور است؟
5- لِماذا: برای چه
لِماذا تَذْهَبان ؟
چرا می روید؟
(شما دو نفر)
روش منفی کردن فعل
1- اگر به اوّل فعل ماضی کلمه ی »ما« اضافه کنیم ، فعل ماضی منفی ساخته می شود.
مانند: ما + کَتَب ← ما کَتَب . (ننوشت )
2- اگر به اوّل فعل مضارع کلمه ی »لا« اضافه کنیم ، فعل مضارع منفی ساخته می شود.
مانند: لا + یَکْتُب ←لا یَکْتُب . (نمی نویسد)
تذکر
اگر بر سر فعل مضارع حرف »س« یا »سَوف« باشد، در فارسی به صورت آینده ترجمه می شود.
مانند: أقرأُ (می خوانم) : سَأقرأُ یا سَوفَ أقرأُ خواهم خواند
کلمات جدید
السَّیارة: اتومبیل
هُناک : آن جا
مُوقِف السَّیارات : ایستگاه ماشین
تاکسیّ: تاکسی
اُحِب : دوست دارم
اُریدُ: می خواهم
راکِب : مسافر
إلی اللِقاء: به امید دیدار، خداحافظ
مَتی : کی ، چه وقت
سائِق : راننده
سَیَّارَةُ اُجْرَةٍ: ماشین کرایه
هنا: این جا
لااُریدُ: نمی خواهم
باص : اتوبوس
شُکراً: متشکرم
پایان درس سوم عربی سوم راهنمایی
دانش آموزان عزیز! پس از مطالعه و بررسی دقیق این درس، قادر خواهید بود:
1- «حروف اصلی» و «حروف زائد» را تشخیص دهید.
2- وزن کلمات را مشخّص کنید.
3- برخی از وزن های مهم را نام ببرید.
4- کلمات جدید را معنی کنید.
1-حروف اصلی و حروف زائد
در زبان عربی بعضی از کلمات به صورت های مختلف نوشته می شوند؛ مانند: عِلم ، مُعَلِّم ، عالِم ، تعلیم ، که اگر خوب دقّت کنید، متوجّه می شوید که همگی در سه حرف (ع ل م ) ثابت و مشترک اند. در عربی این حروف تغییر نیافته را »حروف اصلی« می نامند و اگر غیر از حروف اصلی ، حروف دیگری به آن ها اضافه شود، به آن ها «حروف زائد» اطلاق می شود.
دَخَل ، یَدْخُل ، داخِل ، مَدْخَل
تمام این کلمات در سه حرف اصلی (د خ ل ) مشترک اند.
2-وزن کلمات
در زبان عربی هر کلمه با یک وزن سنجیده می شود و وزن کلمه ها اصولاً براساس سه حرف اصلی (ف ع ل ) انجام می گیرد. یعنی برای تعیین وزن کلمه ها بهجای حروف اصلی کلمه ی موردنظر از حروف (ف ع ل ) استفاده می شود.
حرکت و سکون هر حرف عیناً در وزن آن نیز بهکار می رود.
ذَهَب : فَعَل
حَسَن : فَعَل
کاتِب: فاعِل
مَکتوب: مَفْعول
سه حرف «ف ع ل » در حقیقت ترازویی است که کلمه ها با آن وزن می شوند. در زبان عربی هر کدام از این حروف نامی دارند که عبارت اند از: 1- «ف »، «فاءالفعل»؛ 2ـ «ع »، «عینالفعل»؛ 3ـ «ل »، «لامالفعل»
نمونه ای از فاء الفعل
نمونه ای از لام الفعل
برخی از وزن های مهم
بعضی از وزن های مهم عبارت اند از:
فاعِل ← کاتِب
مَفْعول← مَعْلوم
فَعیل← نَصیر
أفْعَل ← أَحْسَن
فُعُول← وُصُول
فِعْل← سِحْر
3-کلمات جدید
کَیْفَ؟: چگونه
جَمیل: زیبا
إسْمُکَ: اسم تو
شَعْر: مو
نَظیف: پاکیزه
نَحْنُ: ما رِجْل: پا حَضَرَ: آماده کرد
أنا: من
یَد: دست
شَرِبَ: نوشید
حَالکَ: حال تو
اُذُن: گوش
فَتَحَ: باز کرد
عَیْن: چشم
پایان درس دوم